Ondersteuning

Inwoners krijgen passende ondersteuning. Zo preventief mogelijk, zo kort mogelijk en zo lang als nodig.

Wat gaan wij daar voor doen?

Preventie
Het Centrum voor Jeugd- en Gezin Midden-Limburg (CJG-ML) heeft een consulententeam voor de uitvoering van preventieactiviteiten. Het consulententeam is een netwerk van de jeugdgezondheidszorg, het maatschappelijk werk en de welzijnsinstellingen. Men voert preventieactiviteiten uit op basis van thema’s uit ontwikkelingsfases van jeugdigen, veel voorkomende vragen of specifieke vragen van kinderopvang of scholen.

Het actieprogramma Kansrijke Start benadrukt het belang van de eerste 1000 dagen voor een gezonde, veilige en kansrijke ontwikkeling van een kind. Onder leiding van een kwartiermaker is in Noord- en Midden-Limburg ingezet op het vormen van deze coalitie tussen gemeenten en regionale partijen uit de geboorte- en jeugdgezondheidszorg. Dit heeft mede geresulteerd in de totstandkoming van een regieraad kansrijke start, welke met mandaat van de totale coalitie de richting van Kansrijke Start NML, heeft vorm gegeven. Om het commitment voor de aanpak structureel te borgen zijn we in 2021 een langdurig convenant aangegaan. Ook is de wijze waarop invulling wordt gegeven, uitgewerkt in een regionaal uitvoeringsplan 2020-2026 voor Noord- en Midden-Limburg.
Onder andere de preventieprogramma’s Voorzorg en Nu Niet Zwanger vallen onder Kansrijke Start en zijn vanaf 2021 structureel geborgd. Verder wordt er de komende jaren ingezet op Ouders Ondersteunen Ouders, de methodiek van Houvast, het project ‘Maak jij het verschil voor een kind?’, Buurtgezinnen en de ouderschapscursus Prepare.

Pilots Ondersteuner Jeugd bij huisartsen
In de gemeenten Midden-Limburg West lopen pilots Ondersteuner-Jeugd (POH-Jeugd) bij huisartsen. De pilots zijn regionaal ingezet om te onderzoeken of de inzet van een Ondersteuner-Jeugd vanuit het CJG van meerwaarde is voor gezinnen en jeugdigen en voor de huisarts. De Ondersteuner-Jeugd vormt de verbindende schakel tussen de huisartsenzorg (medisch domein) en Jeugdhulp (sociaal domein). Door goede samenwerking tussen deze partijen krijgen kinderen tijdig de juiste ondersteuning, worden ze niet onnodig doorverwezen en krijgen ze snel specialistische hulp áls dat nodig is. De Ondersteuners Jeugd zijn werkzaam bij het CJG en hebben spreekuur in de huisartsenpraktijken.
De ervaringen in de pilots zijn positief. Echter door Corona hebben de pilots vertraging opgelopen. In de meeste huisartspraktijken kwamen in 2021 aanzienlijk minder patiënten, was spreekuurbezoek door de Ondersteuners-Jeugd gedurende bepaalde periodes niet mogelijk en hadden huisartsen hun handen vol aan Corona-gerelateerde zaken. De pilots zijn daarom verlengd. Momenteel loopt een landelijk proces rondom de Hervormingsagenda Jeugdhulp, waarin besparingsmogelijkheden worden uitgewerkt. Eén van deze mogelijkheden zijn de implementatie van de praktijkondersteuners huisartsen. We zullen aan de hand van deze uitwerking in 2022/2023 een doorstart maken met de implementatie van de praktijkondersteuners bij huisartsen.

Kaders voor de toegang
De Nadere regels Jeugdhulp bieden het kader voor de toegang (CJG) om jeugdhulp te indiceren. Deze nadere regels gaan over het proces van toekenning, beoordeling en afwegingsfactoren bij een individuele voorziening Jeugdhulp. Bij de elke actualisatie geven we meer duidelijkheid, waardoor de toegang tot gespecialiseerde voorzieningen beter geregeld wordt. In 2021 en 2022 heeft een pilot aanpassing toegang plaatsgevonden. Samen met zes aanbieders, het CJG en de jeugdregio Midden-Limburg Oost zijn ervaringen opgedaan met het verminderen van administratieve lasten en bovenal het versnellen van het proces voor ouders en jeugdigen door een versterkte positie van het CJG in het toegangsproces naar gespecialiseerde jeugdhulp. In 2023 wordt de nieuwe werkwijze opgenomen in de Nadere regels Jeugdhulp.

Ontwikkeling Expertteam Midden-Limburg

Naar aanleiding van een landelijke opdracht hebben de jeugdregio’s Midden-Limburg Oost en West in 2018 een expertteam ingericht. In het expertteam worden met gedragswetenschappers van de grootste aanbieders en de belangrijkste toegangen de meest complexe (en vastgelopen) problematieken van jeugdigen opgepakt en van een oplossing op maat voorzien.

De expertteams in het land hebben in de afgelopen jaren ervaring opgedaan, ze zijn hierbij ondersteund, op inhoud gevolgd en op basis van de beste ervaringen is er een “blauwdruk” gemaakt van doelen, werkwijzen en processen. In Midden-Limburg is het expertteam in 2021 geëvalueerd, daarbij is ook gekeken de stand van zaken in relatie tot de blauwdruk. Vervolgens is er voor de komende jaren een basisnotitie met plan van aanpak opgesteld voor de ontwikkeling van het expertteam in de komende jaren. Conform het landelijk kader zal naast de consultatie en adviserende functie het expertteam worden verbreed met procesregie, signaleren en adviseren en leren van complexe zorgvragen.

Samenwerking Jeugdhulp – Onderwijs
In het uitvoeringsplan Versterking Jeugd & Volwassenen zijn activiteiten opgenomen die betrekking hebben op de samenhang Jeugdhulp en Passend Onderwijs.

Door het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is de samenwerking met het Onderwijs vooral gericht om invulling te geven aan het investeringsprogramma. Het NPO is een (niet-structureel) investeringsprogramma van het Rijk in scholen en gemeenten om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen. Een deel van de gemeentelijke middelen wordt de komende jaren ingezet voor interventies ter bevordering van de weerbaarheid van jongeren. Hiermee wordt de algemene ontwikkeling en het functioneren van jongeren versterkt en de kans op problemen verminderd. Op deze manier wordt geïnvesteerd in het versterken van het voorliggend veld waaruit we in het kader van de taakstelling een structureel rendement kunnen halen.

Er wordt onderzocht of er draagvlak is voor het ontwikkelen van een gezamenlijke visie (gemeentebesturen en schoolbesturen in Midden-Limburg) gericht op ondersteuning van jeugdigen en hun gezin bij het opvoeden, ontwikkeling en leren. Hierbij horen heldere afspraken over de gezamenlijke ambities en wat ambities concreet betekenen voor alle lagen van de organisaties. De eerste gesprekken over de gezamenlijke visie (met uitgangspunten) hebben plaatsgevonden. Eind 2022 zal duidelijk zijn of er voldoende draagvlak is.

Criteria voor de vervangende dagbesteding onder schooltijd zijn ook opgenomen in de vastgestelde Nadere Regels Jeugdhulp. Daarnaast zijn knooppunt overleggen (ML-Oost en ML-West) ingericht waar cases besproken worden van jeugdigen die uitvallen in het onderwijs en waarbij gedacht wordt aan tijdelijke inzet van vervangende dagbesteding. Leudal valt qua onderwijsregio onder het knooppuntoverleg ML-Oost. De deelnemers aan de pilot ervaren het als een meerwaarde dat er nu een mogelijkheid is om casuïstiek gezamenlijk door jeugdhulpverlening en onderwijs te bespreken.

Pilot lokale behandelteam
We hebben de ambitie om de jeugdhulp passender te maken en dichter bij de cliënt te brengen. Dit vraagt om betere afstemming en samenwerking tussen de gespecialiseerde jeugdhulpaanbieders onderling en tussen hen en het CJG. In 2020 is hiervoor een pilot gestart. Er zijn twee teams: één voor Leudal en één voor Nederweert/Weert. Zij werken aanvullend aan de lokale CJG-teams en bekleden een belangrijke consultatiefunctie voor het CJG. De wens vanuit alle betrokken partijen is om de pilot te verlengen en nieuwe vervolgstappen te zetten. De voorbereidingen voor de tweede fase van de pilot zijn gestart samen met de aanbieders wordt gezocht hoe we met de huidige personeelstekorten toch de pilot kunnen bemensen.

Verwerving

• Jeugd Segment 1: Opname vervangende behandeling en verblijf met behandeling (Noord- en Midden-Limburg)

In dit segment dient er een grote transformatie plaats te vinden waarbij we, waar mogelijk, intensieve ambulante hulp willen inzetten in plaats van verblijf. De inhoudelijke vernieuwing in dit segment is centraal gesteld die wordt vormgegeven op basis van de dialoog met de aanbieders. Zo wordt vanuit een gestructureerde aanpak, vanuit de inhoud én relatie, toegewerkt naar een nieuwe verwerving (inkoop of subsidie). De ingangsdatum van de nieuwe verwerving voor dit segment is 1 januari 2023, waarna vervolgens samen met aanbieders wordt gewerkt aan de inhoudelijke vernieuwing.

• Jeugd Segment 2: Wonen (Midden-Limburg)

Het segment Wonen is in 2021 aanbesteed op basis van de verwervingsstrategie zoals deze in 2020 is vastgesteld. De nieuwe contracten zijn per 1 januari 2022 ingegaan. De komende jaren ligt de focus op de ontwikkelopdrachten in dit segment.

• Jeugd Segment 3 en 4: Ambulante hulpverlening en Dagbehandeling/dagbesteding

Conform de regionale planning moet de ingangsdatum voor de nieuwe verwerving 1 januari 2024. De komende tijd vindt de oriëntatie plaats naar de vorm van samenwerking bij deze samenwerking en zal de verwerving in gang worden gezet.

• Jeugd Segment 5: Integrale Crisishulp (Noord- en Midden-Limburg)

In 2021 heeft de aanbesteding voor de integrale crisishulp plaatsgevonden. De komende jaren ligt de focus op de ontwikkelopdracht in dit segment.

Jeugdzorg Plus (JZ+)
Jeugdzorg Plus wordt bovenregionaal uitgevoerd, op de schaal van het landsdeel Zuidoost Nederland. In 2020 heeft een nieuwe aanbesteding plaatsgevonden. Met drie aanbieders zijn overeenkomsten gesloten. De overeenkomsten per 1-1-2021 hebben een initiële looptijd van vier jaar, met de optie om tweemaal met 3 jaar te verlengen. Eén van de belangrijkste uitgangspunten in de nieuwe aanbesteding gaat uit van JZ+ als een tijdelijke ‘reset’ waarbij de betrokken jeugdigen zo snel als mogelijk terug moeten naar een zo normaal mogelijke omgeving. Belangrijke instrumenten hiervoor zijn het perspectiefplan (plan voor na de plaatsing) en het vaker dan nu inzetten van de voorwaardelijke machtiging. De komende jaren wordt gezamenlijk aan deze ontwikkelopdrachten gewerkt.

Het ministerie van VWS heeft middelen beschikbaar voor de transitie (af-/om-/verbouw) van het vastgoed van de aanbieders van JZ+. De gemeente Roermond is aangewezen als coördinerende gemeente voor de aanbieders Bijzonder Jeugdwerk en Via Icarus. Gezamenlijk wordt een strategisch vastgoedplan opgesteld waarin de daadwerkelijke veranderingen aan het vastgoed worden opgenomen. De verwachting is dat het ministerie van VWS in 2023 besluit om middelen beschikbaar te stellen. Bij positieve besluitvorming kunnen de aanbieders met de voorbereidingen voor de uitvoering van de plannen starten.

Wmo
De uitvoering van de Wmo vindt plaats binnen de gemeente Leudal. Daarnaast is er ook sprake van een regionale samenwerking met de gemeenten Weert en Nederweert, zowel op beleidsmatig als uitvoerend niveau.  

• Verwerving
  Hulp bij het huishouden:

Deze Wmo maatwerkvoorziening zal in 2022 aanbesteed worden op basis van de inkoopstrategie zoals deze begin 2022 is vastgesteld. Zo wordt vanuit een gestructureerde aanpak, vanuit de inhoud én relatie, toegewerkt naar een nieuwe aanbesteding. De nieuwe contracten voor deze Wmo maatwerkvoorziening zullen vanaf 1 januari 2023 starten.
Wmo Begeleiding:
Conform de regionale planning moet de ingangsdatum voor de nieuwe verwerving 1 januari 2024 plaatsvinden. De komende tijd zullen we wekelijks bij elkaar komen en vindt de oriëntatie plaats naar de vorm van samenwerking bij deze samenwerking en zal de verwerving in gang worden gezet.

• Dementie -en mantelzorgvriendelijke gemeente

De meeste mensen met dementie (70%) wonen thuis. Om zo volwaardig mogelijk te kunnen blijven meedoen, is het belangrijk dat het sociale leefklimaat in de eigen omgeving goed aansluit bij de (on-) mogelijkheden van mensen met dementie. Ons hoofddoel is dan ook: als dementievriendelijke gemeente in 2023 het blijven realiseren van een omgeving waarin mensen met dementie een volwaardige plek hebben binnen de samenleving. Inwoners zijn zich bewust van hun rol in relatie met de inwoner met dementie. Hiermee willen we de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun mantelzorger(s) verbeteren en het fundament leggen voor de aanpassing aan de vergrijzing.
Lokaal is er een programmaplan en uitvoeringsplan opgesteld, een gezamenlijk plan waarin maandelijks activiteiten worden uitgevoerd en rollen worden belegd. Dit doen we in samenwerking met Synthese en vele externe samenwerkingspartners.

• Collectief aanvullend vervoer

In 2023 zullen we wederom de 'opschoningsactie inactieve passen' inzetten. Huidige cliënten met een Omnibuzzpas worden benaderd en gevraagd om de pas bij geen of nauwelijks gebruik in te leveren bij de gemeente. Dit kost de gemeente maandelijks geld, ook als deze passen niet of nauwelijks ingezet worden.

• Opvang en beschermd wonen volwassenen

Voor het beleid op het gebied van beschermd wonen (BW), maatschappelijke opvang (MO) en bemoeizorg & preventie OGGz (B&P) werkt de gemeente Leudal samen met gemeenten in de regio Noord- en Midden-Limburg. Voor bestaande inwoners creëren we de voorzieningen waardoor ze langer thuis kunnen blijven wonen. We handhaven in 2023 het huidige voorzieningenniveau. Iedere gemeente moet een gelijk aanbod leveren, waardoor een evenwichtige regionale spreiding ontstaat. Leudal draagt nu al meer dan voldoende bij.

Participatiewet
Levensonderhoud
In 2023 wordt ingezet op verlaging van het aantal te verstrekken uitkeringen door:

• Uitstroom naar reguliere banen; en
• Stijging van het aantal banen met een loonkostensubsidies.

Mensontwikkelbedrijf (MOB)
Het MOB krijgt een centrale rol in de realisatie van de verlaging van het aantal uitkeringen.
Hier vinden de trajecten plaats die tot uitstroom leiden.
Het betreft trajecten om weer arbeidsritme en werkervaring op te doen. Op deze wijze wordt de afstand tot de arbeidsmarkt verkleind.
De doorontwikkeling van de Participatiewet wordt binnen het MOB lokaal ingevuld.

Inburgering
Inburgeraars moeten zo snel mogelijk kunnen deelnemen aan de Leudalse samenleving. Het afronden van de inburgering is een belangrijk onderdeel hierbij.
Het MOB heeft een belangrijke rol in de inburgering. De arbeidsactivering (duale trajecten) en de participatiecomponent in de Wet Inburgering worden door het MOB ingevuld in de verplichte module arbeidsactivering en participatie (MAP). Ook worden binnen het MOB ondersteunende cursussen gegeven (taalles, omgaan met geld).
De officiële taalcursussen vinden plaats bij Gilde.

Armoede
Meedoen blijft de norm. Waar dit niet lukt wordt ondersteuning geboden.
De verdere doorvoering van de gelaagde dienstverlening blijft ook in 2023 aandachtspunt. Vrijwillige ondersteuning waar het kan en professioneel waar nodig.
Het Financieel Informatie  Punt (FIP) ondersteunt bij financiële aanvragen om het niet gebruik van voorzieningen terug te dringen en de zelfredzaamheid te vergroten. Na een moeizame start (door Corona) wordt de communicatie hierover geïntensiveerd om hier meer bekendheid aan te geven.
Er is sprake van verborgen armoede in de doelgroep van werkenden die een inkomen hebben tot 120 % van het minimumloon. In 2023 worden werkgevers benaderd om deze doelgroep meer inzichtelijk te maken en te bezien welk programma hier op kan worden gezet.  
Financieel vindt ondersteuning plaats via de Stichting Leergeld Leudal-Maasgouw, de Jeugdfondsen Sport en Cultuur voor de jongeren en middels de bijzondere bijstand voor de overige doelgroepen.

Schuldhulpverlening
Op korte termijn staan geen belangrijke wijzigingen op de agenda. De vroegsignalering blijft aandachtspunt de komende periode. We willen mensen tijdig bereiken om zware financiële problemen te voorkomen. Ingezet wordt op de intensivering in samenwerking met Synthese, Plangroep en Algemeen Maatschappelijk Werk.
Ook hier is het uitgangspunt vrijwillig waar het kan en professioneel waar nodig.

Laaggeletterdheid
Laaggeletterden zijn vaker arm, beschikken over een lager inkomen, hebben vaker geen werk en ervaren dagelijks problemen met deelname in de maatschappij. Tussen de 8 en 11 % van de Leudalse beroepsbevolking (tussen 15 en 67 jaar) heeft grote moeite met lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Onder ouderen ligt dat percentage op ongeveer 20% (Stichting Lezen en Schrijven, 2022).
In samenwerking met Synthese, Bibliocenter en de Stichting Lezen en Schrijven willen we het aantal laaggeletterden in Leudal terugdringen.
Het Leudals taalakkoord is in 2022 ondertekend door 4 kernpartners. In 2023 wordt het aantal professionele partners uitgebreid naar 10. We willen dat 30 laaggeletterden starten met het verbeteren van de basisvaardigheden.

Taakstelling Sociaal Domein
Binnen het sociaal domein resteert een taakstelling van circa € 1.600.000 structureel. Het strenger indiceren van aanvragen in het kader van de WMO- begeleiding waarbij het afschalen van maatwerk ten opzichte van inzet in het voorliggend veld de nadruk heeft en door een “cocktail” van maatregelen (onder andere het normaliseren en de-medicaliseren van de jeugdzorg)uit het Plan van aanpak Duurzaam evenwicht in het Sociaal Domein en het doorvoeren van het “woonplaatsbeginsel”. Is de bijgestelde taakstelling voor de jaren 2023 en 2024 gerealiseerd. Voor de jaren 2025 e.v. is als gevolg van deze maatregelen een bedrag van € 1.125.000 ingerekend ten gunste van de taakstelling.

Om realistische maatregelen voor te kunnen leggen voor het resterende deel van de taakstelling wordt met inzet van de gevraagde additionele capaciteit gewerkt aan een structuur en aanpak waarmee een invulling gegeven kan worden aan de (bezuinigings)opgaven in het Sociaal Domein. Als ‘zoekgebied voor besparingen’ zal ook de regionale samenwerking (bijv. CJG en samenwerking Midden-Limburg West) worden meegenomen.

Vanuit de zomernota zijn de volgende actiepunten expliciet opgenomen:

• We breiden de inzet van praktijkondersteuners jeugd bij huisartsen uit.
• We inventariseren en analyseren de huidige jeugdzorgindicaties op effectiviteit en efficiëntie.
• We maken de rol van Synthese laagdrempeliger en bekender bij onze inwoners.
• We onderzoeken waar de jeugd tussen 12 en 18 jaar in Leudal behoefte aan heeft om zich te kunnen ontplooien.
• We onderzoeken hoe we de stijgende zorgvraag door de vergrijzing het beste kunnen managen.
• We onderzoeken hoe we armoede onder onze inwoners kunnen voorkomen en bestrijden