Leefomgeving

Samen bouwen aan een duurzame en vitale fysieke leefomgeving

Visie

De gemeente Leudal is economisch vitaal en de leefomgeving wordt als prettig ervaren; het is mooi leven in Leudal. Dit willen wij zo houden en waar dat kan, versterken en verbeteren. Dit is een hele uitdaging, want door bovenlokale trends en ontwikkelingen zijn de opgaven voor de fysieke leefomgeving in Leudal groot. Denk aan de ontwikkelingen en opgaven op het gebied van klimaatverandering (verdroging, vernatting, hitte) en de energietransitie (opwekken duurzame energie, aardgasvrije woningen, besparing). Maar ook de transitie van de agrarische sector, circulaire economie of het anders kijken naar afval en grondstoffen, bereikbaarheid en woningbouw. Er ontstaan steeds meer verschillende activiteiten en wensen voor de ruimte in het buitengebied. Soms conflicteren deze wensen. De opgaven voor de fysieke leefomgeving bieden kansen, maar vragen ook om het maken van zorgvuldige keuzes.

Onze opgaven en keuzes komen terug in de Omgevingsvisie en dragen bij aan een duurzaam ruimtegebruik in Leudal en de waarborging van kwaliteit van landschap en natuur en een gezonde woon- en leefomgeving. Voor de uitvoering daarvan maken wij gebieds- en themagerichte uitvoeringsprogramma’s. Via het op te stellen Omgevingsplan geven wij kaders voor inwoners en ondernemers voor het realiseren van bebouwing en activiteiten. Hierbij bieden wij het raamwerk voor de juiste functies op de juiste plek én een plan om onze doelen te realiseren.

Wat willen wij bereiken?

Deze visie en aanpak sluit aan bij het doel en de geest van de Omgevingswet, die naar verwachting op 1 januari 2023 in werking treedt. Namelijk, het bereiken van een balans tussen een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit bereiken en in stand houden. Dit betekent dat de voorbereiding van de Omgevingswet niet alleen nodig is om te voldoen aan de wettelijke taken, maar ook om onze dienstverlening en inrichting van de fysieke leefomgeving te verbeteren. De implementatie stopt niet op 1 januari 2023. De komende begrotingsperiode zullen we minimaal nodig hebben om de kansen die de wet biedt, te verankeren en hiervan de meerwaarde te ervaren.  

Minimale eisen
Op 1 januari 2023 voldoet de gemeente Leudal aan de minimale eisen die de wet stelt. Vanaf dat moment zullen wij ervaren wat “werken onder de Omgevingswet” daadwerkelijk betekent voor participatie en samenwerking, (de uitvoering van) onze visies, de dienstverlening naar de klant en de gevolgen van één digitaal loket voor alles wat de fysieke leefomgeving aangaat. Onze ervaringen worden gemonitord en geëvalueerd, zodat de conclusies daarvan bij aanstaande wijzigingen in regelgeving en beleid kunnen worden verwerkt.

Vanaf 1 januari 2023 voeren wij ook nieuwe taken uit op het gebied van bodem(kwaliteit) en moeten geluidsregels goed en integraal verankerd worden. Dit laatste vraagt gebiedsgericht geluidbeleid, gezoneerde bedrijventerreinen moeten worden omgebouwd tot geluidplafonds en geluidsgegevens moeten gedigitaliseerd en digitaal ontsloten worden.

Omgevingsplan en programma’s
Wanneer op 1 januari 2023 de minimale eisen zijn ingericht, worden de andere processen, instrumenten en keuzes verder uitgewerkt.

De Omgevingsvisie biedt de basis voor de effecten die wij over een langere tijdshorizon in de fysieke leefomgeving willen laten zien. Om die effecten ook te bereiken zetten we nadere instrumenten in. Denk hierbij aan het Omgevingsplan (sturing op ontwikkelingen via regels) en Programma’s (sturing op ontwikkelingen via samenwerking en concrete maatregelen).

Het Omgevingsplan bevat alle regels voor de fysieke leefomgeving, voor het hele grondgebied van de gemeente Leudal. Per 1 januari 2023 wordt dit Omgevingsplan van rechtswege tijdelijk gevormd door de bestaande bestemmingsplannen en de ‘Bruidsschat’. De Bruidsschat bevat alle regels die nu landelijk gelden en onder de Omgevingswet tot de bevoegdheid van de gemeente gaan behoren. Voor 1 januari 2030 moet het tijdelijke Omgevingsplan worden omgevormd naar een definitief Omgevingsplan. De Omgevingsvisie en de Verordening Fysieke Leefomgeving (de resultante van het project ‘Vermindering Regeldruk’) vormen daarbij de basis. Wij zetten in op een nieuw Omgevingsplan in 2026.

De programma’s worden gevormd voor gebieden of thema’s en helpen uitvoering te geven aan de doelen, waardoor effecten zichtbaar worden. Voorbeelden hiervan zijn het Duurzaamheidsprogramma waardoor wij energie besparen en duurzaam opwekken, het Uitvoeringsprogramma Wonen dat inzet op het creëren van betaalbare woningen voor starters en senioren en verloedering voorkomt en het Uitvoeringsprogramma voor Recreatie en Toerisme, dat bezoekers en inwoners uitnodigt te genieten van de kwaliteiten van Leudal. Nieuwe programma’s worden voorzien voor bijvoorbeeld (delen van) het buitengebied. Hierin staan opgaven als stikstofreductie, (sloop of herinvulling van) vrijkomende agrarische bebouwing en scheiding van mens- en dierconcentraties centraal.

Wet kwaliteitsborging
Tegelijk met de Omgevingswet treedt de Wet kwaliteitsborging (Wkb) in werking. De invoering van deze wet betekent dat een verschuiving van werkzaamheden plaatsvindt. De technisch-inhoudelijke toetsing aan het Bouwbesluit 2012 wordt grotendeels vervangen door andere werkzaamheden, zoals (toetsing aan) certificering. Ook verschuift het toezicht op de bouw naar de markt, al zal dit niet meteen merkbaar zijn. Dit betekent dat de processen per 1 januari 2023 zijn aangepast aan deze wet, maar dat 2023 een overgangsjaar wordt, waarbij nog veel onder de ‘oude’ regelgeving wordt gebouwd en nieuwe inzichten zich nog moeten ontwikkelen.

De implementatie van de Omgevingswet en de daarmee samenhangende ontwikkeling van instrumenten en processen is de komende begrotingsperiode een van de voornaamste opgaven van de gemeente Leudal. Deze opgave loopt als rode draad door de inhoudelijke opgaven vanuit de drie pijlers: economie, wonen en klimaat.

Wat mag u van ons verwachten?

U mag van ons verwachten dat:

1. de gemeente Leudal in de periode tot 2026 bouwt aan een nieuw Omgevingsplan, dat beantwoordt aan de Strategische en Omgevingsvisie en duidelijke kaders biedt voor de ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving, waarbij telkens de vraag wordt gesteld hoe we onze doelen realiseren met zo min mogelijk regels;
2. de Omgevingsvisie werken we uit in (uitvoerings)programma’s zodat we de beoogde effecten in samenwerking met onze partners efficiënt en adequaat bereiken;
3. wij een passende woonagenda bieden, die in het bijzonder ruimte biedt voor aanvullende woning(ver)bouw voor het sociale en middel dure (huur)segment en betaalbare koopwoningen;
4. wij onze openbare ruimte verbeteren door de aanplant van 20.000 extra bomen (tot 2026);
5. wij de ruimte planmatig en pro-actief onderhouden op niveau B en verbeteren door maatregelen te treffen tegen de invloed van weersverandering en het bevorderen van biodiversiteit in het groen;
6. wij uitvoering geven aan een passende Duurzaamheidsagenda, waarbij wij een voorbeeldrol nemen;
7. wij een Leudalse Investeringsagenda opstellen en hieraan uitvoering geven, zodat lokale initiatieven worden ondersteund en de economische veerkracht en groei eerder en beter kan worden ingezet.

Daarnaast mag u van ons verwachten dat vergunningverlening, toezicht en handhaving als regulier proces wordt uitgevoerd. De stijgende lijn van het aantal aanvragen om omgevingsvergunningen, conceptaanvragen en meldingen uit 2020 en 2021 is in het eerste half jaar van 2022 niet doorgezet. Op basis van de trendlijn is een lichte daling van het aantal aanvragen te verwachten: 264 aanvragen omgevingsvergunning (82% t.o.v. voorgaande jaren), 142 conceptaanvragen (91 % t.o.v. voorgaande jaren) 245 meldingen (82% t.o.v. voorgaande jaren).

We  verwachten echter wel een piek in de aantallen aanvragen net vóór 1 januari 2023 (de datum waarop de Omgevingswet en de Wkb in werking zullen treden). Dit heeft gevolgen voor 2023. Daarnaast zullen ca. 180 bouwmeldingen worden gedaan in het kader van de Wkb. Ook voorzien wij dat aanvragers sneller zullen kiezen voor een aanvraag omgevingsvergunning dan wijziging van het Omgevingsplan.

In 2022 is het nieuwe VTH-beleidsplan vastgesteld. Dit beleidsplan legt een relatie tussen de bestuurlijke ambities en prioriteiten bij (de inzet van) vergunningverlening, toezicht en handhaving. De activiteiten die daartoe moeten worden uitgevoerd, staan vermeld in het jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma. Over de resultaten (wat is bereikt?) wordt jaarlijks gerapporteerd aan de gemeenteraad via het jaarverslag. Met deze werkwijze willen we meer structuur brengen in de inzet van instrumenten, zodat deze direct bijdragen aan en aansluiten bij de beleidsdoelen zoals geformuleerd in visies, coalitieakkoord en begroting.